Hướng dẫn soạn bài Chiến thắng Mtao Mxây chi tiết và đầy đủ

Chiến thắng Mtao Mxây là đoạn trích nằm ở phần giữa của sử thi Đăm Săn. Đoạn trích đã miêu tả một cách sống động trận chiến thắng của Đăm Săn trước tù trưởng Mtao Mxây giàu mạnh để giành lại vợ. Sau đây là hướng dẫn soạn bài Chiến thắng Mtao Mxây mà Chúng Tôi gợi ý cho các bạn đọc giả. Cùng tìm hiểu ngay thôi nào!

Tìm hiểu chung tác giả, tác phẩm

Trước khi đến với phần soạn bài Chiến thắng Mtao Mxây, hãy cùng tìm hiểu đôi nét về tác giả và tác phẩm này.

Đôi nét về tác giả

Chiến thắng Mtao Mxây là đoạn trích từ tác phẩm sử thi Đăm Săn. Đây là một trong những sử thi của dân tộc Ê-đê (Tây Nguyên). Nội dung kể về chiến công của người anh hùng Đăm Săn – một tù trưởng hùng mạnh.

Bộ sử thi Đăm Săn dài 2077 câu, thể hiện nét lịch sử văn hóa của người đồng bào Tây Nguyên. Đây là tác phẩm dân gian truyền miệng, được nhiều người sưu tầm. Tuy lời kể có khác nhau ít nhiều, nhưng cốt truyện tương đối giống nhau.

Sử thi đã được in thành sách và tái bản nhiều lần. Hãng phim Giải phóng đang dự định dựng phim truyện dựa theo sử thi này. Một số bài hát đã được sáng tác lấy cảm hứng từ sử thi Đăm Săn.

Bố cục bài Chiến thắng Mtao Mxây

Bố cục bài Chiến thắng Mtao Mxây gồm ba phần:

• Phần 1: Từ đầu đến “cắt đầu Mtao Mxây đem bêu ngoài đường”. Phần này kể về trận đánh giữa Mtao Mxây và Đăm Săn.
• Phần 2: Tiếp đó đến “Họ đến bãi ngoài làng, rồi vào làng”. Phần này nói về Đăm Săn và nô lệ trở về sau chiến thắng huy hoàng trước Mtao Mxây.
• Phần 3: Còn lại. Phần này nói về tiệc ăn mừng sau chiến thắng.

Chiến thắng Mtao Mxây thuộc thể loại gì?

Chiến thắng Mtao Mxây thuộc thể loại sử thi. Đây là đoạn trích trong tác phẩm Đăm Săn của sử thi Tây Nguyên.

Sử thi còn được gọi là anh hùng ca. Đây là những bài ca lịch sử, ca ngợi các anh hùng. Nó gắn liền với những biến cố, sự kiện đặc biệt của lịch sử dân tộc trong một thời kì nhất định.

Sử thi gồm hai loại là Sử thi thần thoại và Sử thi anh hùng (sử thi Đăm Săn thuộc loại thứ 2).

Tóm tắt Chiến thắng Mtao Mxây (Trích sử thi Đăm Săn)

Tóm tắt đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây:

Sau khi bị Mtao Mxây cướp mất vợ là Hơ Nhị, Đăm Săn vô từng tức giận, cầm khiên đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến để cứu vợ về. Hai người khiêu chiến qua lại, cuộc chiến bị kéo dài mãi bởi Đăm Săn đâm Mtao Mxây mà hắn không bị thủng.

Thấm mệt, Đăm Săn vừa đuổi theo Mtao Mxây vừa ngủ gật, trong mơ Đăm Săn được Ông Trời chỉ cho cách đánh Mtao Mxây. Sau đó Đăm Săn đã thẳng tay đâm chết Mtao Mxây, chiến thắng oai hùng và cứu vợ về. Đồng thời, chàng cũng thu được của cải và thu phục tôi tớ của Mtao Mxây, chàng mở tiệc linh đình để ăn mừng thắng lợi.

Chủ đề liên quan: Soạn bài Uy-Lít-Xơ trở về Ngữ văn 10 ngắn gọn nhất

Trả lời câu hỏi soạn bài Chiến thắng Mtao Mxây trong sách giáo khoa

Để có thể hiểu rõ hơn nội dung và ý nghĩa mà bộ sử thi muốn truyền tải, hãy cùng Chúng Tôi trả lời câu hỏi soạn bài Chiến thắng Mtao Mxây trong sách giáo khoa chi tiết và đầy đủ.

Câu 1 trang 36 sgk Ngữ văn 10 tập 1

Hãy tóm tắt diễn biến trận đánh để so sánh tài năng và phẩm chất của hai tù trưởng.

Trả lời:

Đam Săn đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến nhưng Mtao Mxây còn bỡn cợt chàng mà chưa chịu giao chiến ngay.

Bước vào cuộc chiến:

Hiệp đấu thứ nhất:

• Hai bên lần lượt múa khiên.
• Mtao Mxây múa trước: tỏ ra yếu ớt và kém cỏi.
• Đăm Săn múa khiên: tỏ ra mạnh mẽ, tài giỏi hơn.
• Kết quả hiệp đấu: Mtao Mxây chạy khắp nơi để tránh đường khiên Đăm Săn múa.

Hiệp đấu thứ hai:

• Đăm Săn múa khiên: sức mạnh như gió bão. Cây giáo đâm liên tiếp Mtao Mxây nhưng không thủng.
• Kết quả: Đăm Săn nhờ sự giúp đỡ của Ông Trời đã cắt được đầu của Mtao Mxây. Dân làng Mtao Mxây nhất loạt theo Đam Săn về ngôi làng mới.

Câu 2 trang 36 sgk Ngữ văn 10 tập 1

Phân tích những câu nói và hành động của đông đảo dân làng đối với việc thắng thua của hai tù trưởng để chỉ ra thái độ tình cảm của cộng đồng Ê-đê đối với mục đích của cuộc chiến nói chung, đối với người anh hùng sử thi nói riêng.

Trả lời: 

Cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây là cuộc chiến tranh mang tính chất thống nhất cộng đồng. Nó không phải là một cuộc chiến tranh xâm lược nhằm mục đích tàn sát, cướp bóc và chiếm giữ.

Chính vì thế mà thái độ của dân làng ở cả hai phía đối với việc thắng thua của hai tù trưởng cũng có những nét riêng:

Ở phía Mtao Mxây:

Sau khi tù trưởng của mình thất bại, đông đảo nô lệ đều tâm phục và nghe theo lời vị tù trưởng mạnh hơn (“không đi sao được!… người nhà giàu cầm đầu chúng tôi nay đã không còn nữa”).Thái độ và hành động của đoàn người này chứng tỏ họ luôn mơ ước được trở thành một tập thể giàu có và hùng mạnh. Họ luôn mơ ước có được một người lãnh đạo dũng cảm, tài ba.

Ở phía Đăm Săn:

Dân làng tưng bừng náo nhiệt chào đón vị anh hùng của mình mới chiến thắng trở về. Họ đi lại sửa soạn vui mừng tấp nập không chỉ để mừng buôn sóc được mở mang, được hùng mạnh và giàu có mà còn để tiếp đón những người dân mới bằng sự chân thành và hòa hợp (“… Các chàng trai đi lại ngực đụng ngực. Các cô gái đi lại vú đụng vú. Cảnh làng một tù trưởng nhà giàu trông sao mà vui thế!”).

Câu 3 trang 36 sgk Ngữ văn 10 tập 1

Phần cuối đoạn trích chú ý nhiều đến việc miêu tả cảnh chết chóc hay cảnh ăn mừng chiến thắng? Hãy phân tích ý nghĩa của sự lựa chọn ấy để làm rõ thái độ, cách nhìn nhận của tác giả về ý nghĩa thời đại của cuộc chiến tranh bộ tộc về tầm vóc lịch sử của người anh hùng trong sự phát triển của cộng đồng.

Trả lời:

Đoạn trích đã miêu tả cuộc chiến tranh giữa các thị tộc trong thời nguyên thủy. Thế nhưng lại không chú trọng miêu tả cảnh chết chóc đau thương. Trái lại, tác giả dân gian chủ yếu miêu tả cảnh chiến thắng tưng bừng của phía Đăm Săn.

Ý nghĩa:

• Cuộc chiến dừng lại khi Mtao Mxây thất bại. Thế nhưng sự thất bại của Mtao Mxây không làm cho dân làng lo sợ, hoang mang. Họ ngay lập tức theo về phía Đam Săn, hoà nhập với cuộc đồng mới một cách rất tự nhiên. Dân làng của Đam Săn cũng vậy, họ đón tiếp những ng­ười bạn mới rất chân tình. Không khí của buổi tiệc sau chiến thắng từng bừng náo nhiệt vui say không hề có một chút gợn nào.
• Lựa chọn cách thể hiện nghệ thuật này, tác giả dân gian đã nhận ra tính tất yếu của cuộc chiến tranh thị tộc – đó là cuộc chiến tranh không kìm hãm sự phát triển của xã hội Ê-đê, mà trái lại, nó giúp những tập thể lẻ tẻ, rời rạc tập hợp thành những tập thể lớn hơn, mạnh hơn.
• Và cũng chỉ nh­ư vậy, họ mới trở thành một dân tộc trư­ởng thành thực sự. Cách lựa chọn để hiện nghệ thuật ấy cũng là cách để dân gian ngợi ca tầm vóc và sứ mệnh lịch sử của ngư­ời anh hùng. Chỉ có những con ngư­ời ­ưu tú của thời đại như­ vậy mới đủ sức đứng lên thống nhất các thị tộc nhỏ lẻ lại với nhau, gom những thị tộc ấy lại thành một cộng đồng lớn mạnh và giàu có.

Câu 4 trang 36 sgk Ngữ văn 10 tập 1

Hãy phân tích giá trị miêu tả, biểu cảm của câu văn có dùng lối so sánh, phóng đại khi miêu tả nhân vật, khung cảnh diễn ra sự việc.

Trả lời:

Trong đoạn trích này, kiểu câu được dùng nhiều nhất là kiểu câu có sử dụng biện pháp so sánh, ví von:

• Những câu chứa biện pháp so sánh kiểu tương đồng (chàng múa trên cao, gió như bão; chàng múa dưới thấp, gió như lốc; đoàn người đông như bầy cà tong, đặc như bầy thiêu thân, ùn ùn như kiến như mối…).
• So sánh kiểu tăng cấp (Đăm Săn múa khiên).
• So sánh kiểu tương phản (đối lập giữa cảnh múa khiên của Đăm Săn và Mtao Mxây).

Những câu văn theo kiểu đòn bẩy này có giá trị rất lớn trong việc miêu tả nhân vật người anh hùng. Nó khẳng định và nâng bổng lên tài năng, sức mạnh của Đăm Săn – người anh hùng uy danh lừng lẫy làm mờ đi cả sự giàu có và sức mạnh của kẻ thù.

Các hình ảnh, sự vật được đem ra để so sánh ở đây đều lấy ra từ thế giới tự nhiên, từ vũ trụ. Như thế hàm ý của tác giả là muốn lấy vũ trụ để “đo” kích cỡ, tầm vóc của nhân vật anh hùng.

Thủ pháp nghệ thuật này là một thủ pháp quen thuộc của sử thi. Nó giúp mang lại những giá trị thẩm mĩ rất đặc trưng cho thể loại này: đặc trưng về sự trang trọng, hoành tráng và dữ dội.

Trên đây là phần soạn bài Chiến thắng Mtao Mxây mà Chúng Tôi hướng dẫn cho các bạn đọc giả để có thể nắm rõ thêm nội dung của tác phẩm này. Nhớ theo dõi chúng tôi để có thêm nhiều bài viết hay nhé!