Bạn đang xem bài viết Đoạn trích Tức nước vỡ bờ Trích chương XVIII, tác phẩm Tắt đèn tại thcshuynhphuoc-np.edu.vn bạn có thể truy cập nhanh thông tin cần thiết tại phần mục lục bài viết phía dưới.
Sợi nắng chiều xuyên qua màn cửa che mờ, để ánh sáng nhẹ nhàng tỏa rải khắp căn phòng. Cơn gió hiu hiu thổi qua, điều màu hồng nhạt của áo quần êm đềm chói lói giữa không gian. Lặng lẽ, tôi ngồi trong góc xôi lạnh, nhìn qua cửa sổ, nhìn qua những hàng cây đứng trước nhà, hùng hục chờ trái đãng. Để gió đưa cho đời những chút yên bình trong những ngày nhọc nhằn mệt mỏi.
Cõi lòng tôi bao la, nỗi buồn ẩn chứa đó lúc nào cũng đến tìm tôi. Nhưng hôm nay, trong giây phút lặng yên này, tôi buông bỏ mọi lo toan, để lòng thảnh thơi, để nghĩ về những ngày tuổi thơ đã trôi qua.
Dòng chảy của thời gian dẫu có cuốn trôi mọi kỷ niệm, nhưng những sợi dây kỷ niệm này luôn luôn giữ vững trong tâm trí tôi. Nó mạnh mẽ, nó ngọt ngào, nó cứ mãi chảy trôi trong con tim tôi.
Trích chương XVIII trong tác phẩm “Tắt đèn” của người viết nổi tiếng nhất xứ Trùng Khánh, một ngày mưa gió giữa gãy sông, kéo nhanh chóng hoàn chinh là chia sẻ về một cuộc sống đầy bí ẩn, có những biến đổi đầy ngẫu nhiên cả ánh trăng và mặt trời đang lẩn trốn đi đâu đó sau những đám mây rậm rịch. Tác giả đã vẽ lên một bức tranh với nét mộng mơ, lãng mạn và đầy sâu lắng.
Chính từ những cảm xúc và suy nghĩ này, tôi hiểu rằng cuộc sống không phải lúc nào cũng êm đềm mà còn có những lúc tấp nập, xô bồ. Nhưng dù cuộc sống có bão táp đến đâu, chúng ta cũng cần giữ vững trong lòng những giá trị sâu sắc mà cuộc sống đã mang lại. Hãy để ánh nắng chiều lan tỏa, để gió mát thoảng qua, để tâm hồn được thảnh thơi và hòa mình vào dòng chảy dài của thời gian.
Đoạn trích Tức nước vỡ bờ đã vạch trần bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội phong kiến đương thời khi đã đẩy người nông dân vào hoàn cảnh khổ cực. Ngoài ra, tác giả còn cho người đọc thấy được hình ảnh người phụ nữ nông dân vừa giàu tình yêu thương lại vừa dũng cảm mạnh mẽ. Tác phẩm được tìm hiểu trong chương trình Ngữ văn lớp 8.
Dưới đây là tài liệu giới thiệu chi tiết về tác giả Ngô Tất Tố và đoạn trích Tức nước vỡ bờ. Mời các bạn học sinh cùng tham khảo để hiểu rõ hơn về đoạn trích này.
Đoạn trích Tức nước vỡ bờ
Nghe đoạn trích Tức nước vỡ bờ:
Cháo chín, chị Dậu bắc mang ra giữa nhà, ngả mâm bát múc ra la liệt. Rồi chị lấy quạt cho chóng nguội.
Tiếng trống và tiếng tù và đã thủng thẳng đưa nhau từ phía đầu làng đến đình.
Tiếng chó sủa vang các xóm.
Bà lão láng giềng lại lật đật chạy sang:
– Bác trai đã khá rồi chứ?
– Cảm ơn cụ, nhà cháu đã tỉnh táo như thường. Nhưng xem ý hãy còn lề bề, lệt bệt chừng như vẫn mỏi mệt lắm.
– Này, bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. Chứ cứ nằm đấy, chốc nữa họ vào thúc sưu, không có, họ lại đánh trói thì khổ. Người ốm dề dề như thế, nếu lại phải một trận đòn, nuôi mấy tháng cho hoàn hồn?
– Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ. Nhưng để cháo nguội, cháu cho nhà cháu ăn lấy vài húp cái đã.
Nhịn xuông từ sáng hôm qua đến giờ còn gì.
– Thế thì phải giục anh ấy ăn mau mau đi, kẻo nữa người ta sắp sửa keo vào rồi đấy!
Rồi bà lão lại lật đật trở về với vẻ mặt băn khoăn.
Cháo đã hơi nguội.
Thằng Dần vục đầu vừa thổi vừa húp soàn soạt.
Chị Dậu rón rén bưng một bát lớn đến chỗ chồng nằm:
– Thầy hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.
Rồi chị đón lấy cái Tỉu và ngồi xuống đó, như có ý chờ xem chồng chị ăn có ngon miệng hay không.
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến miệng. Cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ:
– Thằng kia, ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp nốt tiền sưu! Mau!
Hoảng quá anh Dậu vội để bát cháo xuống phản, lăn đùng ra đó, không nói được một câu gì. Người nhà lí trưởng cười cách mỉa mai:
– Anh ta sắp phải gió như đêm qua đấy!
Rồi hắn chỉ luôn vào mặt chị Dậu:
– Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải không? Ðấy chị hãy nói với ông cai, để ông ấy ra đình kêu với quan cho! Chứ ông Lý tôi thì không có quyền dám cho chị khất một giờ nào nữa!
Chị Dậu run run:
– Nhà cháu đã túng, lại phải đóng cả xuất sưu của chú nó nữa, nên mới lôi thôi như thế. Chứ cháu có dám bỏ bễ tiền sưu của nhà nước đâu! Hai ông làm phúc nói với ông lí hãy cho cháu khất…
Cai lệ không để cho chị được nói hết câu, trợn ngược hai mắt, hắn quát:
– Mày định nói cho cha mày nghe đấy à? Sưu của nhà nước, mà dám mở mồm xin khất!
Chị Dậu vẫn cố thiết tha:
– Khốn nạn! Nhà cháu đã không có, dẫu ông chửi mắng cũng đến thế thôi. Xin ông trông lại!
Cai lệ vẫn giọng hằm hè:
– Nếu không có tiền nộp sưu cho ông bây giờ, thì ông sẽ rỡ cả nhà mày đi, chửi mắng thôi à?
Rồi hắn quay ra bảo anh người nhà lí trưởng:
– Không hơi đâu mà nói với nó, trói cổ thằng chồng nó lại, điệu ra đình kia Người nhà Lí trưởng hình như không dám hành hạ một người ốm nặng, sợ hoặc xảy ra sự gì, hắn cứ lóng ngóng ngơ ngác, muốn nói mà không dám nói. Ðùng đùng, Cai lệ giật phắt cái thừng trong tay anh này và chạy sầm sập đến chỗ Anh Dậu.
Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt con bé con xuống đất, chạy đến đỡ lấy tay hắn:
– Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc, ông tha cho!
– Tha này, tha này!
Vừa nói hắn vừa bịch luôn vào ngực chị Dậu, mấy bịch, rồi lại sấn đến để trói anh Dậu.
Hình như tức quá không thể chịu được, chị Dậu liều mạng cự lại:
– Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ.
Cai lệ tát vào mặt chị một cái bốp, rồi hắn cứ nhảy vào cạnh anh Dậu, Chị Dậu nghiến hai hàm răng:
– Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!
Rồi chị túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa. Sức lẻo khoẻo của anh chàng nghiện chạy không kịp với sức xô đẩy của người đàn bà lực điền, hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất, miệng vẫn nham nhảm thét trói vợ chồng kẻ thiếu sưu.
Người nhà lí trưởng sấn sổ bước đến, huơ gậy chực đánh chị Dậu. Nhanh như cắt, chị Dậu nắm ngay được gậy của hắn. Hai người giằng co nhau du đẩy nhau, rồi ai nấy đều buông gây ra, áp vào vật nhau. Hai đứa trẻ con kêu khóc om sòm. Kết cục, anh chàng “hầu cận ông lí” yếu hơn chị chàng con mọn, hắn bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.
Anh Dậu sợ quá muốn dậy can vợ, nhưng mệt đắm ngồi lên lại nằm xuống, vừa run vừa rên:
– U nó không được thế! Người ta đánh mình không sao, mình đánh người ta thì mình phải tù phải tội.
Chị Dậu vẫn chưa nguôi giận:
Thà ngồi tù. Ðể cho chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi không chịu được…
I. Đôi nét về tác giả Ngô Tất Tố
– Ngô Tất Tố (1893 – 1954) quê ở huyện Lộc Hà, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh (nay thuộc Đông Anh, Hà Nội), xuất thân là một nhà Nho gốc nông dân.
– Ông là một học giả có nhiều công trình nghiên cứu về triết học, văn học cổ có giá trị; một nhà báo với nhiều bài viết mang khuynh hướng dân chủ và giàu tính chiến đấu; một nhà văn hiện thực chuyên viết về nông thôn trong giai đoạn trước cách mạng.
– Sau cách mạng, Ngô Tất Tố sau sưa hoạt động trong công tác tuyên truyền văn nghệ phục vụ kháng chiến chống Pháp.
– Ông được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật năm 1996.
– Một số tác phẩm ở nhiều thể loại như: Tắt đèn (tiểu thuyết, 1939), Lều chõng (phóng sự tiểu thuyết, 1940), phóng sự Tập án cái đình (1939), Việc làng (phóng sự, 1940), Trời hửng (dịch, truyện ngắn, 1946), Đóng góp (kịch, 1956)…
II. Giới thiệu về đoạn trích Tắt đèn
1. Hoàn cảnh sáng tác
– “Tắt đèn” là tác phẩm tiêu biểu nhất trong sự nghiệp sáng tác của Ngô Tất Tố.
– Đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” trích trong chương XVIII của tiểu thuyết, tên nhan đề do người biên soạn đặt.
2. Bố cục
Gồm 2 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “ chồng chị ăn có ngon miệng hay không ”. Cảnh chị Dậu chăm sóc chồng bị ốm.
- Phần 2. Còn lại. Cảnh người nhà lí trưởng đến bắt nộp sưu và sự phản kháng của chị Dậu.
3. Tóm tắt
Gia đình thuộc “nghèo nhất nhì trong hạng cùng đinh” nên chị Dậu phải chạy ngược chạy xuôi vay tiền để nộp suất sưu cho chồng. Anh Dậu bị ốm nhưng vẫn bị bọn lính đánh trói, lôi ra đình cùm kẹp. Chị Dậu rứt ruột đem con Tí, đứa con gái đầu lòng bảy tuổi bán cho lão Nghị Quế bên thôn Đoài để lấy tiền nộp sưu. Đêm hôm ấy người ta cõng anh Dậu về. Bà con hàng xóm đến cứu giúp, có bà lão đem một bát gạo đến cho chị nấu cháo. Cháo chín, chị Dậu mang đến cho chồng. Nhưng anh Dậu chưa kịp ăn thì cai lệ và người nhà lí trưởng đã đến đòi tiền suất sưu của người em chồng đã chết. Chị Dậu tìm cách van xin để khất sưu, nhưng không được. Chúng định đánh anh Dậu, chị Dậu vùng lên đáp trả lại.
Xem thêm Tóm tắt đoạn trích Tức nước vỡ bờ
4. Ý nghĩa nhan đề
- “Tức nước vỡ bờ” trước hết là một thành ngữ dân gian: “Tức nước vỡ bờ” xuất phát là một thành ngữ của nhân dân ta, chỉ một hiện tượng tự nhiên trong cuộc sống: nếu nước quá đầy, quá lớn thì tất yếu bờ sẽ tràn, sẽ vỡ.
- Nhà văn đã mượn hình ảnh trên giống như một lời kêu tinh thần đấu tranh của họ chống lại áp bức bóc lột vì một cuộc sống công bằng.
Xem thêm Ý nghĩa nhan đề đoạn trích Tức nước vỡ bờ
5. Nội dung
Đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” đã vạch trần bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội phong kiến đương thời khi đã đẩy người nông dân vào hoàn cảnh khổ cực. Ngoài ra, tác giả còn cho người đọc thấy được hình ảnh người phụ nữ nông dân vừa giàu tình yêu thương lại vừa dũng cảm mạnh mẽ.
6. Nghệ thuật
- Tình huống truyện độc đáo, hấp dẫn.
- Nghệ thuật miêu tả nhân vật.
- Ngôn ngữ bình dị, giàu tính khẩu ngữ.
III. Dàn ý phân tích Tức nước vỡ bờ
(1) Mở bài
Dẫn dắt, giới thiệu về đoạn trích Tức nước vỡ bờ.
(2) Thân bài
a. Cảnh chị Dậu chăm sóc chồng
– Hoàn cảnh gia đình:
- “nghèo nhất nhì trong hạng cùng đinh” – phải chạy ngược chạy xuôi vay tiền để nộp suất sưu cho chồng.
- Anh Dậu bị ốm nhưng vẫn bị bọn lính đánh trói, lôi ra đình cùm kẹp.
- Chị Dậu rứt ruột đem con Tí, đứa con gái đầu lòng 7 tuổi bán cho lão Nghị Quế bên thôn Đoài để lấy tiền nộp sưu.
- Đêm hôm ấy người ta cõng anh Dậu về. Bà con hàng xóm đến cứu giúp, có bà lão đem một bát gạo đến cho chị nấu cháo.
– Chị Dậu chăm sóc chồng:
- Cháo chín, chị mang ra giữa nhà quạt cho nguội.
- Khi cháo nguội, chị rón rén mang đến chỗ chống nằm nhẹ nhàng bảo chồng dậy ăn.
- Chị ngồi xuống chờ xem chờ chống ăn có ngon miệng không.
=> Một người vợ dịu dàng, hết mực yêu thương chồng và ân cần chu đáo.
b. Cảnh người nhà lí trưởng đến bắt nộp sưu và sự phản kháng của chị Dậu
– Hoàn cảnh: Anh Dậu mới kề bát cháo vào miệng thì cai lệ và người nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước và dây thừng.
– Mục đích: Bắt chị Dậu nộp nốt chỗ sưu cho người em chồng đã chết từ năm ngoái.
– Thái độ của cai lệ và người nhà lí trưởng:
- Quát nạt, đe dọa bằng những lời lẽ hách dịch, kém văn hóa.
- Cai lệ còn tát vào mặt chị Dậu, nhảy vào định đánh anh Dậu.
– Chị Dậu:
- Ban đầu, chị xưng hô lịch sự “gọi ông – xưng cháu”, nhẫn nhịn van nài tên cai lệ và người nhà lí trưởng khất sưu cho.
- Khi tên cai lệ định chạy tới đánh anh Dậu, dường như quá tức mà không chịu được chị cự lại: “Chồng tôi đau ốm, các ông không được phép hành hạ”.
- Đến lúc tên cai lệ tát vào mặt chị một cái và vẫn nhảy vào anh Dậu. Những dồn nén của chị Dậu đã bộc phát thành hành động rõ ràng:
- Chị nghiến hai hàm răng: “Mày trói chồng bà đi, bà cho mày xem”; “Rồi túm cổ hắn, ấn dúi ra cửa…”. Sự phản kháng mạnh mẽ từ một người phụ nữ lực điền.
=> Chị Dậu không chỉ là một người phụ nữ yếu đuối, mà rất dũng cảm, mạnh mẽ khi có người dám động đến gia đình mình.
(3) Kết bài
Khẳng định giá trị nội dung, nghệ thuật của đoạn trích Tức nước vỡ bờ.
Trích đoạn “Tức nước vỡ bờ” trong tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố là một phần quan trọng và đầy cảm xúc, nó không chỉ phản ánh sự thay đổi trong cuộc sống của nhân vật chính mà còn mang lại những hậu quả đáng tiếc.
Trong đoạn trích này, chúng ta được chứng kiến sự đổ vỡ hoàn toàn của mối quan hệ tình cảm giữa nhân vật chính là người vợ và người chồng. Cả hai đã trải qua nhiều thử thách và khó khăn trong cuộc sống, nhưng tình yêu và lòng hiếu thảo của người vợ đã giúp họ vượt qua những khó khăn đó. Tuy nhiên, điều không thể tránh khỏi đã xảy ra, người chồng đã phản bội người vợ và quan hệ tình cảm giữa hai người đã không thể khôi phục.
Sự đổ vỡ này không chỉ ảnh hưởng đến tình cảm của hai người mà còn ảnh hưởng đến tất cả những người xung quanh họ. Việc phản ánh được sự đau khổ, lòng thất vọng và sự mất mát trong đoạn trích này đã gợi lên cảm xúc của người đọc. Chúng ta không thể nhịn cười trước cách người vợ đã tìm ra sự trả thù trong chính người chồng đã làm tổn thương cô. Điều này chỉ cho chúng ta thấy rằng tình yêu và lòng hiếu thảo không phải lúc nào cũng đủ để giữ vững một mối quan hệ.
Đoạn trích còn đặt ra một câu hỏi quan trọng: tình yêu có thực sự tồn tại không? Người vợ đã tin tưởng và yêu thương người chồng một cách chân thành, nhưng cuối cùng, sự phản bội và lòng tham của người chồng đã làm tan vỡ tất cả những niềm tin và hy vọng đó. Điều này cho chúng ta thấy rằng, sự đáng tin cậy và lòng trung thành không phải lúc nào cũng tồn tại trong tình yêu.
Kết luận, đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” trong tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố đã đầy cảm xúc và chứng kiến một cuộc đổ vỡ tình cảm đau lòng. Nó không chỉ phản ánh sự thay đổi và mất mát trong cuộc sống của nhân vật chính mà còn đặt ra những câu hỏi quan trọng về tình yêu và lòng trung thành.
Cảm ơn bạn đã xem bài viết Đoạn trích Tức nước vỡ bờ Trích chương XVIII, tác phẩm Tắt đèn tại thcshuynhphuoc-np.edu.vn bạn có thể bình luận, xem thêm các bài viết liên quan ở phía dưới và mong rằng sẽ giúp ích cho bạn những thông tin thú vị.
Từ Khoá Liên Quan:
1. Đoạn trích
2. Tức nước vỡ bờ
3. Chương XVIII
4. Tác phẩm
5. Tắt đèn
6. Trích xuất
7. Mất điện
8. Tình huống
9. Đau khổ
10. Sợ hãi
11. Bất lực
12. Cuộc sống cường điệu
13. Gia đình đổ vỡ
14. Cảnh tượng tăm tối
15. Sự bùng nổ cảm xúc
