Cách chơi Cờ Tướng dành cho người mới bắt đầu

Cờ tướng luôn là bộ môn giải trí được ưa chuộng của các bậc lão niên ở Việt Nam có luật chơi chặt chẽ. Chơi cờ tướng giúp mọi người trở nên có một tinh thần vui vẻ, cách giải trí văn minh mà tất cả các lứa tuổi đều nên chơi. Nếu như các em nhỏ chơi game cờ tướng để phát triển tư duy thì những người trung tuổi sẽ có được trí tuệ minh mẫn. Cờ vua có nguồn gốc từ Trung Quốc hay còn được biết đến với tên gọi Chinese Chess, giờ đây bên cạnh cách chơi cờ tướng truyền thống chúng ta còn có thể chơi cờ tướng online, cờ tướng trực tuyến, vv.

Từ những bàn cờ đá thuở ban đầu, cho tới những “kỳ đài vỉa hè” hay những cuộc thi đấu mang tầm cỡ, Cờ Tướng đã cho thấy sự phát triển của mình ngay trên máy tính, iPad, hay smartphone. Người chơi có thể chơi online, cũng có thể tập chơi Cờ Tướng nếu là người mới bắt đầu, tất cả đều xuất phát từ tình cảm và niềm đam mê với bộ môn này.

Game Cờ Tướng

Giới thiệu chung về Cờ tướng

Bàn cờ tướng

Bàn cờ tướng là một hình chữ nhật được ghép lại từ 9 cột dọc và 10 hàng ngang cắt nhau vuông góc tạo thành 90 ô vuông. Chính giữa bàn cờ được phân chia với nhau bằng một khoảng trống gọi là sông (hay hà).

Các loại quân trong cờ tướng

Bắt đầu một ván cờ tướng sẽ có tất cả 32 quân cờ chia làm 2 bên đấu nhau. Mỗi bên có tất cả 16 quân với 7 loại quân khác nhau: Tướng, Sĩ, Tượng, Xe, Pháo, Mã, Tốt. Ký hiệu quân cờ của mỗi bên sẽ khác nhau (viết theo chữ Hán) nhưng cách đi của từng loại quân sẽ hoàn toàn giống nhau. Cụ thể ký hiệu quân cờ và số lượng mỗi bên sẽ như bảng dưới đây:

Ký hiệu	Tên quân	Số lượng
	Tướng	1
	Sĩ	2
	Tượng	2
	Xe	2
	Pháo	2
	Mã	2
	Tốt	5

Cách di chuyển các loại trong quân cờ tướng

• Tướng: Chỉ đi được từng ô một: ngang hoặc dọc. Quân Tướng luôn chỉ di chuyển được ở trong Cung, không được phép ra ngoài. “Cung” chính là hình 3×3 ô vuông được đánh dấu đường gạch chéo giống chữ X.
• Sĩ: Quân Sĩ chỉ đi chéo 1 ô mỗi nước. Sĩ cũng luôn phải ở trong cung giống như quân Tướng.
• Tượng: Mỗi nước đi, quân Tượng có thể đi chéo 2 ô (ngang 2 và dọc 2). Tượng chỉ được phép di chuyển ở một bên của bàn cờ, không được qua sông và sang phía bàn cờ đối phương. Nếu có quân cờ nằm chặn giữa đường đi thì quân Tượng sẽ không thể di chuyển.
• Xe: Quân Xe có thể đi ngang hoặc dọc trên cả bàn cờ, miễn là không có quân nào khác cản đường giữa điểm đi và điểm đến.
• Mã: Đi theo đường chéo giữa hình chữ nhật được tạo bởi 2 ô ngang và 1 ô dọc (hay 2 dọc 1 ngang). Nếu có quân cờ nằm bên cạnh quân Mã và cản đường thì Mã sẽ bị cản không được đi đường đó.
• Pháo: có thể đi ngang và dọc giống như quân Xe. Điểm khác biệt là nếu pháo muốn ăn quân, thì pháo phải nhảy qua đầu đúng 1 quân nào đó.
• Tốt: Quân Tốt đi một ô mỗi lần đi. Nếu quân Tốt chưa vượt qua sông, nó chỉ có thể đi thẳng tiến, nhưng khi đã sang phía bàn cờ đối phương, Tốt có thể đi ngang hoặc tiến (1 ô) đều được.

Các luật cơ bản

• Ăn quân: Khi quân di chuyển đến 1 vị trí đang có quân đối phương đứng, quân đối phương sẽ bị ăn và phải loại bỏ ra khỏi bàn cờ.
• Chống tướng: Khi hai quân Tướng trên bàn nằm trên cùng 1 cột dọc mà không có quân cản nào ở giữa thì gọi là Chống tướng. Mọi nước đi để 2 Tướng rơi vào tình huống Chống tướng là không hợp lệ và không được phép đi.
• Cấm chiếu tướng liên tục 10 lần.

Hướng dẫn chơi Cờ Tướng cơ bản cho người mới

Nếu bạn thích chơi cờ tướng, nhưng lại ngại ra ngoài học, cũng không biết nên bắt đầu từ đâu, thế nào, thì hãy bắt đầu bằng những điều cơ bản dưới đây:

• Trước hết, người mới chơi cần nắm vững được về hình dáng, tên gọi, vị trí, cách di chuyển, các nước cản cũng như ăn quân của đối phương, cách phân định thắng thua mỗi trận đấu.
• Biết phân tích chiến thuật, xem tại sao đối thủ đi nước đó, và mình nên di chuyển quân cờ nào, ra sao.
• Nắm được sự kết hợp giữa các quân cờ, các thế cờ, các thế cờ khắc nhau sẽ có hiệu quả ra sao.
• Học các thế cờ cơ bản, các cách chiếu bí, chiếu hết và các cách đánh khi cờ tàn.

Trong số các điều trên, có những ý kiến cho rằng, điều quan trọng số một ngoài việc nhận mặt quân và di chuyển, đó là các thế, cách chơi khi cờ tàn. Cờ tàn nghĩa là khi ván cờ chơi về cuối, cả hai bên đều có những thiệt hại nhất định về quân số, thế trận. Họ cho rằng, khi khai cuộc mỗi nước đi đều chỉ là tương đối, các nước sau sẽ bổ trợ, khắc phục lại lỗi lầm của nước đi trước, có thể tùy cơ ứng biến. Đến khi cờ tàn, sự nguy hiểm tăng lên và mỗi cơ hội đều có giá trị như một chiến thắng, vì vậy, thế trận, cách chơi khi cờ tàn là quan trọng nhất.

Tuy nhiên, cũng có những ý kiến cho rằng, khi khai cuộc mà dùng những nước đánh “thấp”, thì sẽ đánh mất lợi thế và khi không kịp triển khai thế trận, thì sẽ dễ bị áp đảo, dẫn tới trung cuộc bị lép vế, và tàn cuộc khó có thể cầm cự.

Điểm đặc biệt ở Cờ Tướng, đây không phải là trò chơi có thể hướng dẫn ai đó chơi một cách sách vở hay cố định, bởi đây là trò chơi mang tính trí tuệ. Nghĩa là mỗi người chơi có những cách chơi riêng, cách đánh riêng thể hiện phong thái và tính cách cũng như lối chơi của riêng họ. Thực tế, có rất nhiều giáo án, tài liệu, sách, hình ảnh hay thậm chí là video hướng dẫn chơi Cờ Tướng, nhưng thiết nghĩ, điều đó có cần thiết? Khi người chơi đã thành thạo các điều cơ bản, họ có thể, nên chơi theo cách riêng của mình, bởi mọi thứ lúc này, chỉ còn mang tính tham khảo, nâng cao. Tuy nhiên, nếu xét kỹ, có thể đưa những nước cờ cơ bản mà người chơi cần hiểu và nắm được rõ sau đây:

• Bắt quân (ăn): Một trong hai người chơi sử dụng quân cờ bất kỳ của mình tạo ra sự uy hiếp (có khả năng ăn) với quân cờ khác của đối phương. Sử dụng trong tấn công, tạo thế trận cho mình.

• Nước cản: Sử dụng quân cờ của mình, ngăn chặn sự di chuyển, tấn công của quân cờ (thế cờ) đối phương. Thường sử dụng trong phòng thủ.

Mã không thể di chuyển tới vị trí 3,4 do bị cản

• Nước chiếu: Mục đích và kết quả của một ván cờ chỉ được xác định khi quân Tướng của một trong hai bên bị bắt (ăn). Nước cờ này xuất hiện khi một trong hai người chơi tạo được sự uy hiếp lên quân Tướng của đối phương, có khả năng ăn Tướng của họ nếu người chơi kia không chống đỡ. Đây là nước cờ cực kỳ hiệu quả nhằm đánh lạc hướng hoặc ép đối phương hy sinh quân cờ khác để chống đỡ.

• Nước chống chiếu: Là nước đi của người có quân Tướng bị uy hiếp và buộc phải di chuyển Tướng tới vị trí khác, hoặc sử dụng quân cờ khác để đối phương không thể bắt Tướng của mình ở nước tiếp theo ngay sau đó.

Gác Sỹ (Tượng) che mặt Tướng để chống bị chiếu

• Chiếu bí: Cũng là một nước chiếu, nhưng mức độ và khả năng uy hiếp, tạo ra sự nguy hiểm cao hơn. Chiếu bí có khả năng phân định thắng thua nhanh hơn và người chơi bị chiếu bí cũng khó thoát hơn.

• Đánh đổi: Đây là cách đánh mà theo nhiều người cho rằng khá tiêu cực. Người chơi hai bên để cho nhau ăn những quân cờ (ngang nhau, hoặc chênh lệch nhau về sức mạnh) của mình, từ đó giải tỏa thế trận hoặc thay đổi vị trí quân cờ để tạo ra nước đi tiếp theo. Có những ván cờ đánh đổi quân cờ ngang hàng về giá trị, số lượng. Cũng có những ván đánh đổi một quân lấy 2, 3 quân khác của đối phương. Thường sử dụng khi cờ bí, muốn phá thế phòng thủ của đối phương, hoặc tạo ra nước đi có mục đích vào nước chiếu.
• Truy đuổi (lùa): Là cách dùng quân cờ cơ động hơn, mạnh hơn để bám sát, đuổi theo quân cờ khác của đối phương, nhằm tạo sự khó chịu trong tâm lý đối phương, chờ sai sót để dồn quân cờ ấy vào thế bí, hoặc không tập trung được vào mục đích thật sự.

Kết thúc trận đấu

Một ván cờ tướng sẽ kết thúc khi rơi vào một trong những tình huống sau:

• Chiếu bí: Là khi một bên chiếu Tướng và đối thủ không có khả năng đi nước tiếp theo thì bên chiếu tướng thắng.
  
• Hết nước đi: Nếu một bên tới lượt để đi nhưng không có nước hợp lệ thì bên đó sẽ bị xử thua.
  
• Hòa: Sau 120 nước đi của cả 2 bên mà không có quân nào bị ăn.

Xem thêm clip về Cờ Tướng nhập môn:

Một số game Cờ tướng trên PC và mobile

• ZingPlay Cờ tướng (Online)
• Cờ Tướng cho Android
• ZingPlay – Cờ Tướng – Cờ Úp cho Android
• Chinese Chess cho iOS
• Cờ Tướng Viet Nam cho iOS

Trên đây là một số nước đi cơ bản, quan trọng nhất để người chơi mới có thể hiểu và tập làm quen với Cờ Tướng. Vẫn còn rất nhiều điều cơ bản khác về bộ môn này mà thcshuynhphuoc-np.edu.vn sẽ hướng dẫn dần các bạn trong những bài viết sau.

Chúc các bạn có những giây phút giải trí vui vẻ!